Tıbbi adı tinea cruris olan kasık mantarı, kasık ve genital bölge gibi vücudun nemli, terli ve sıcak bölgelerinde üreyen, dermatofit adı verilen patojenik mantarların neden olduğu kaşıntılı mantar enfeksiyonu hastalığıdır. Kasık bölgesinde kızarıklık ile başlayıp daha sonra çevreye yayılan bir halka şeklinde büyür. Tek taraflı olabileceği gibi her iki kasık bölgesinde de ortaya çıkabilen kasık mantarı yayılıp anüse kadar genişleyebilir. Kasık mantarında kabuklanma ve içi su dolu minik kabarcıklarda gözlenebilir.
Kasık Mantarı Nedir?
Kasık mantarı, Trichophyton rubrum ve Epidermophyton floccosum gibi dermatofit türü mantarların vücudun nemli bölgeleri olan genital, karın ve uyluk arasında kalan bölge ile vajina ve anüs arasındaki cildi etkilediği enfeksiyon türüdür. Nem kasık mantarı için birincil risk faktörüdür. Özellikle erkeklerde, aşırı terleyen kişilerde, egzaması olan ve fazla kilolu kişilerde daha sık görülür. En tipik belirtileri, kaşıntı, kızarıklık ve döküntüdür.
Bulaşıcı olabileceği için tedavi süreci tamamlanmadan ortak giysi, havlu vb. kişisel materyallerin kullanılmaması gerekmektedir. Kasık mantarı direkt temas yoluyla bulaşıcılık gösterdiği gibi partnerler arasında cinsel ilişki sonrası da bulaş olabilmektedir.
Kasık Mantarı Neden Olur?
Vücutta aşırı miktarda biriken zararlı mantarlar enfeksiyonlara yol açabilmektedir. Bağışıklık sistemini hedef alan bu zararlı mantarlar nemli, ıslık bölgelerde varlıklarını sürdürmeyi oldukça severler. Özellikle bacağın bitiş kısmı ile cinsel organ arasındaki kıvrımda kırmızımsı hafif pullu döktüler şeklinde ortaya çıkmaktadır. Ayak mantarının kasığa bulaşma ihtimalide göz önünde bulundurulmalıdır. Birden fazla ve farklı neden bağlı ortaya çıkan kasık mantarının görülme nedenleri arasında kısaca şu sebepler sıralanabilir;
Kasık Mantarı Belirtileri Nelerdir?
Sıklıkla yarım ay şeklinde uyluğa yayılan kasık mantarının kolayca tespit edilen belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
Kasık Mantarı Nasıl Teşhis Edilir?
Kasık mantarı tanısı için ilk adım dermatoloji uzmanı tarafından gerçekleşecek fiziki muayenedir. Muayene bulgularına ek olarak hastadan alınacak bilgiler teşhis için oldukça önem arz etmektedir. Mantar enfeksiyonları klinik olarak tipik akıntı şeklinde ortaya çıksa da kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir ve lezyon bulgusu ortaya çıkmayabilir.
Mantar enfeksiyonu, oluştuğu bölgede farklı enfeksiyonların da nüks etmesine neden olabilmektedir. Bu durum tek bir mantar enfeksiyonunu klinik olarak ayırt etmeyi zorlaştırmaktadır. Şikayetler benzerlik taşıyabileceğinden, tanı için lezyondan alınacak sürüntü mikroskop altında incelenir ya da daha hızlı tanı konulması için lezyondan alınan kültür örneği değerlendirilir. Alınacak sonuç ve bulgular ile kesin teşhis konulmaktadır.
Kasık Mantarı Nasıl Tedavi Edilir?
Sıklıkla tedavi amacıyla bölgeye uygulanmak üzere krem, losyon ve spreyler önerilmektedir. Kasık mantarı tedavisinde maya büyümesini engelleyen ve mantar hücrelerinin ölümüne neden olan geniş spektrumlu bir antifungal ilaçlar kullanılmaktadır. Topikal Klotrimazol’ler bu ilaçların başında gelmektedir. Enfeksiyonun çok geniş alanda yer tutması durumunda ise ağızdan alınan ilaçlar da tedavi amaçlı reçete edilmektedir.
Bu süreçte bilinçsiz ve hekim önerisi olmadan kullanılan antibiyotik kullanımı sık yapılan hataların başında yer almaktadır. Aynı zamanda kasık mantarının bulunduğu alana jel temizleyici, kolonya, şifa sağlayacağı düşünülen sabun vb. hekim onayı bulunmayan ürünler kullanılmamalıdır.
Kasık Mantarı Nasıl Geçer?
Kasık mantarını en hızlı geçiren yol antifungal etkili krem, merhem veya jel gibi topikal olarak uygulanan yöntemlerdir. Özellikle klotrimazol topikal gibi antifungal ajanlar tedavide birinci basamak tedaviyi oluştururlar. Maya büyümesini engeller ve mantar hücrelerini öldürerek hastalığı sonlandırırlar.
Kasık Mantarı Nasıl Önlenir?
Kasık mantarını önlemek için, terleme sonrasında çok gecikmeden duş alınmalıdır. Güvenilir hijyen ortamları tercih edilerek kişisel materyaller asla ortak kullanılmamalıdır. Mantarlar nemli ortamları sık tercih ettiklerinden kasık mantarının görüldüğü alan, bölgenin kuruluğuna, temizliğine ve serin tutulmasına özen gösterilmelidir. İç çamaşırı temizliği ve pamuklu iç giysi giyilmesi tedavi evresinde hem konfor açısından hem de sağlık açısından önem arz etmektedir.
Kasık Mantarı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kasık mantarı, vücudun sıcak ve nemli bölgelerinde kaşıntılı döküntüye neden olan bir mantar cilt enfeksiyonudur. Kasık mantarındaki döküntü genellikle kasıkları ve uylukların iç bölgelerini etkiler ve halka şeklinde görülür. Kasık mantarı aynı zamanda tinea cruris adıyla tıbbi olarak bilinir.. Kasık mantarı yaygın olarak ise sporcularda görülür.
Kasık mantarı daha çok erkeklerde görülür. Cinsiyet dışında ıslak, nemli ve dar kıyafetler giyilmesi, aşırı terleme sorunu olması, bağışıklık sisteminin zayıflığı ve ayak mantarı hastalığı da kasık mantarı için risk faktörleri olarak değerlendirilir. Ayrıca diyabet ve obezite hastalığı da kasık mantarını tetikleyebilir.
Kasık mantarı genellikle cilt teması veya enfekte bir yüzeyle temas yoluyla yayılır.Aynı zamanda enfekte bir kişiyle cinsel temas yoluyla da bulaşabilen kasık mantarı enfekte bir kişiyle havlu veya kıyafet paylaşarak da geçebilir.
Bitkilerin iyileştirici gücü bazı hastalık durumlarında tedavi edici yanlarından faydalanılarak şifa sağlayıcı sonuçlar elde edilebilir. Ancak kasık mantarı için kulaktan duyma önerilen bitkiler, tuzlu su, kolonya, alkol, aleo vera, çay ağacı yağı veya farklı sabun kullanımı bölgeyi daha fazla tahriş edip daha büyük yaralara neden olabileceğinden uygulanmamalıdır. En kısa sürede Dermatoloji uzmanına danışılmalıdır.
İyileşme süresi yayılım alanına ve büyüklüğüne göre farklılık göstermektedir. Bir hafta ila bir ay arasında değişim gösteren tedavi süresi tırnak mantarlarında ise 6 ayda dahi tedavi edilebilir.
Mantar çeşidine bağlı olası durumlardan biri de koku yapmasıdır. Belirgin belirtiler arasında koku gösterilemez.
Evet, dağılabilir. Cinsel organ üzerine yayılması da söz konusudur. Bu durum cinsel yaşamı olumsuz etkiler. En kısa sürede tedavi sürecini başlatarak müdahale edilmesi sağlık açısında en yararlısı olur.
Tekrarlama durumu yüksek olasılıklar arasında yer alır. Mantar tedavisi sağlanıp iyileşme durumu gerçekleşse dahi bir süre hijyen ortamına ve düzenli takip sağlanması gerekebilir.
En önemli önleme kuralı kişisel ve çevresel temizliğe dikkat edilmesidir. Nem, mantar oluşumunda yüksek risk ortamı oluşturur. Vücut temizliği için terleme sonrası duş alınması gereklidir. Kişisel ürünler ortak kullanılmamalıdır. Hamam, spa, havuz vb. alanlar hijyen kurallarına uygun değil ise tercih edilmemelidir.
Evde kendiliğinden geçmeyen ve tıbbi tedavi gerektiren kasık mantarı iyileşme süresinden sonra dahi tekrarlanması mümkün olabilen bir durumdur.
Kasık bölgesini temiz ve kuru tutmak önemlidir. Özellikle sıcak havalarda her gün düzenli yıkanmalı ve tamamen ıslak bölge kalmayacak şekilde kurulanmalıdır.
Kontamine yani mantar hastalığı olan birinin kullandığı havlu, çarşaf gibi eşyalar yolu ile kasık mantarı bulaşabilir.
Yaygın olmasa da kadınlarda da kasık mantarı görülebilir. Kadınlardaki kasık mantarı kasık çevresindeki cildi, uyluk içlerini ve kalça çatlaklarını etkiler. Nadiren de olsa vulvayı (genital organları) etkilediği görülebilir.
Kasık mantarı cilt enfeksiyonları kategorisine girdiği için kasık mantarı için dermatoloji bölümü doktorlarından randevu alabilirsiniz. Cildiye doktorları kasık mantarı için fiziki muayene yaptıktan sonra teşhis süreci başlatır. Teşhis kesinleşirse kasık mantarı için uygun bir tedavi programı belirlenir.
