Kaliteli uyku konusunda herkesin bildikleri olmakla birlikte ülkemizde kaliteli uyku uyuyabilenlerin sayısı oldukça azdır. Kaliteli uykunun vücuda sağladığı faydalar son yıllarda yapılan araştırmalar ile ortaya çıktı.
Kaliteli uykunun hafıza, kalp sağlığı ve bağışıklık sistemine faydaları ile ilgili son yıllarda pek çok bilimsel çalışma yayınlandı. Translational Psychiatry dergisinde yayımlanan bir araştırma, düzenli ve sağlıklı uyku alışkanlığının enfeksiyon hastalıklarına yakalanma riskini önemli oranda azalttığını gösteriyor. Çalışmaya göre, her gece 7–8 saat uyuyan bireylerin enfeksiyon nedeniyle hastaneye yatış olasılığı azalıyor. Ayrıca uyku düzeni enfeksiyonlara karşı koruyor. Bu etki özellikle genç yetişkinler ile kadınlarda daha belirgin olabiliyor.
Kaliteli Uyku – Sağlıklı Uyku Ne Anlama Geliyor?
Southern Medical University tarafından yürütülen araştırmada, İngiltere’deki UK Biobank veritabanından 397.523 kişinin uyku alışkanlıkları ve hastane kayıtları analiz edildi. Araştırmacılar “sağlıklı uyku”yu, yeterli uyku süresi (7–8 saat), sabah kronotipi (erken yatıp erken kalkma eğilimi), uykusuzluk yaşamama ve gündüz aşırı uyku hali bulunmama gibi dört kriterin birleşimi olarak tanımlandılar. Bu kriterlere yüksek oranda uyan bireylerde enfeksiyon riskinin anlamlı derecede azaldığı görüldü.
Bulgular Ne Gösteriyor?
Araştırmada, 13,5 yıl boyunca enfeksiyon nedeniyle 60.377 kişinin hastaneye kaldırıldığı belirlendi. Sağlıklı uyku alışkanlıklarına sahip olan kişilerde enfeksiyona yakalanma riskinin daha düşük olduğu görüldü. Uyku düzeni ne kadar iyiyse, enfeksiyon riski de o kadar azaldı. Sağlıklı uyku alışkanlıklarındaki her iyileşme, enfeksiyon riskini %9 ila %20 oranında düşürdü. Özellikle kan zehirlenmesi (sepsis) ve karaciğer enfeksiyonu riskinde önemli azalmalar tespit edildi.
Kimler İçin Daha Önemli?
Çalışmada, sağlıklı uyku düzeninin 65 yaş altı bireyler ve kadınlar için daha koruyucu olduğu da vurgulandı. Bu bulgular uyku ile bağışıklık sistemi arasındaki biyolojik mekanizmaların daha fazla araştırılması için yeni kapılar açıyor.
Araştırmanın Özeti
Sağlıklı Uyku Alışkanlıkları ve Enfeksiyon Nedeniyle Hastaneye Yatış Riski: Geniş Ölçekli Toplum Tabanlı Bir Kohort Çalışması
Uyku alışkanlıkları, enfeksiyon hastalıkları için potansiyel olarak değiştirilebilir risk faktörleri arasında yer almaktadır. Ancak, birden fazla uyku faktörünün enfeksiyon riski üzerindeki birleşik etkileri hakkında çok az bilgi bulunmaktadır. Bu çalışmada, İngiltere Biobank veritabanından alınan 397.523 katılımcının (ortalama [SD] yaş: 56,3 [8,1] yıl) verileri kullanılarak, sağlıklı uyku alışkanlıklarının enfeksiyon nedeniyle hastaneye yatış riskiyle olan ileriye dönük ilişkileri incelenmiştir. Sağlıklı uyku alışkanlıkları; yeterli uyku süresi (günde 7–8 saat), sabah kronotipi (erken yatıp erken kalkma eğilimi), uykusuzluk olmaması ve gündüz aşırı uyku hali bulunmaması kriterlerinin birleşimi ile tanımlanmıştır.
Ortalama 13,5 yıllık (çeyrekler arası aralık: 12,4–14,2 yıl) takip süresi boyunca 60.377 enfeksiyon kaynaklı hastaneye yatış vakası kaydedilmiştir. Sağlıklı uyku puanı, enfeksiyon ve çeşitli enfeksiyon alt tipleri nedeniyle hastaneye yatış riski ile ters yönde ve doz-bağımlı bir ilişki göstermiştir (P eğilim için <0,001). Sağlıklı uyku puanındaki her bir puan artışı ile enfeksiyon nedeniyle hastaneye yatış riski arasında sepsis için %9 (HR = 0,91; %95 GA, 0,89–0,93) ve karaciğer enfeksiyonu için %20 (HR = 0,80; %95 GA, 0,74–0,87) azalma olduğu bulunmuştur.
Tüm katılımcıların dört düşük riskli uyku davranışına uyması durumunda, enfeksiyon nedeniyle hastaneye yatışların %10’undan fazlası önlenebilirdi. Sağlıklı uyku alışkanlıklarına bağlı kalmak, özellikle 65 yaş altı bireylerde ve kadınlarda enfeksiyon nedeniyle hastaneye yatış riskinin azalmasıyla ilişkilendirilmiştir (etkileşim için P < 0,00045). Bulgularımız, enfeksiyon hastalıklarının birincil önlenmesi için uyku davranışı müdahalelerinin potansiyelini vurgulamaktadır.
