Sarkoidoz, ciltte, gözlerde, vücutta, akciğerlerde ve lenf düğümlerinde nodül gibi topakların oluşmasına sebep olan bir durum olarak tanımlanır. Sarkoidoz belirtileri, nefes darlığı, öksürük, göz ağrısı ve kaval kemiğinde yaralar şeklinde görülebilir. Çoğu zaman kendi kendine iyileşme gösterse de bazı durumlarda kronikleşebilmektedir.
Sarkoidoz Nedir?
Sarkoidoz, akciğer ve lenf düğümleri başta olmak üzere göz, cilt ve kalp gibi vücudun herhangi bir yerinde bağışıklık sistemindeki küçük inflamatuar hücre kümelerinin büyümesiyle karakterize edilen inflamatuar bir hastalıktır. Oluştuğu yere ve boyutuna bağlı olarak granülomlar hafif ve şiddetli semptomlara neden olabilir. Hiç semptom göstermediği durumların da olduğu sarkoidoz, fibrozise dönüşerek kalıcı akciğer yara izi oluşturabilmektedir.
Granülom, bağışıklık sisteminin sebep olduğu bir iltihaplanma olarak tanımlanır. Bağışıklık sisteminin zararlı olduğunu düşündüğü bir şeyden korumaya çalışmak için vücudunuzun geri kalanından ayıran beyaz kan hücresinden oluşur. Granülomlar fibröz yani yoğun doku ile çevrelenir ve bu da onları sert ya da topak topal hissettirir.
Granülom, vücudun hemen hemen her yerinde meydana gelebilir fakat en sık akciğerlerde ya da lenf düğümlerinde bulunur. Ayrıca ciltte, gözlerde veya kaslarda belirgin granülom belirtileri olabilir.
Pulmoner sarkoidoz, akciğerleri etkisi altına alan akciğer sarkoidozu olarak bilinir. Bunun yanında pulmoner sarkoidoz aşamalarla tanımlanır. Akciğer sarkoidozu olan bir kişi için aşamalar arasında geçiş yapabilir ya da granülomlar tamamen yok olabilir. Ciddi olan tek aşama, kalıcı akciğer hasarına neden olan dördüncü aşamadır.
Sarkoidoz Belirtileri Nelerdir?
Sarkoidoz belirtileri, vücudun granülomlarını nerede oluştuğuna bağlı olarak farklılık gösterir. Sarkoidoz hastalığı olan çoğu insanda akciğer semptomları meydana gelir fakat ciltte, gözlerde, eklemlerde ve vücudun hemen hemen her yerinde sarkoidoz belirtileri olabilir. Sarkoidoz belirtileri şöyle sıralanır:
Akciğerlerde sarkoidoz belirtileri;
Gözde sarkoidoz belirtileri;
Ciltte sarkoidoz belirtileri;
Kalpte sarkoidoz belirtileri;
Sinir sisteminde sarkoidoz belirtileri;
Sarkoidoz Neden Olur?
Genetik ya da çevresel faktörlerden dolayı sarkoidoz meydana gelme ihtimali olsa da kesin olarak neden bilinmemektedir. Bazı kişilerin bağışıklık sistemi bakteri ve virüsler gibi belirli tetikleyicilere karşı aşırı tepki verme olasılığı yüksek olmaktadır. Bu durum da sarkoidoza neden olabilir. Yine de hangi gen ve tetikleyici kombinasyonunun sarkoidoza neden olduğunu kesin olarak bilinmemektedir.
Sarkoidoz Nasıl Teşhis Edilir?
Sarkoidoz tanısı ve teşhisi genelde fiziki muayenenin ardından, göğüs röntgeni ve şüpheli görülen granülomlardan biyopsi alınmasıyla yapılır. Sarkoidoz diğer rahatsızlıklara benzeyebileceği için uzman doktor diğer hastalıkları dışlamak için ek testler talep edebilir.
Sarkoidoz Tanısı İçin Hangi Testler Kullanılır?
Sarkoidoz teşhisi, görüntüleme testleri ve biyopsiler ile olmaktadır. Uzman doktor semptomlara göre başka testler de isteyebilir. Sarkoidoz tanısı için istenilen testler şöyle sıralanır:
Sarkoidoz Nasıl Tedavi Edilir?
Sarkoidoz tedavisinin amacı semptomları yönetmek ve organ hasarını önleme olacaktır. Granülomlar, bağışıklık hücrelerinin sebep olduğu iltihaplanma alanları olduğundan sarkoidoz bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlarla tedavi edilmektedir. Bunun yanında tedavi granülomların vücutta neresinde olduğuna bağlı olarak farklılık gösterir.
Sarkoidoz tedavisinde kullanılan ilaçlar, bağışıklık sistemine etki ederek değiştiren ya da baskılayan iltihaplanmayı azaltmayı amaçlayan ilaçlardır. Sarkoidoz hastalığında yaygın olarak yararlanılan bazı ilaçlar şunlardır:
Sarkoidoz Hakkında Sık Sorulan Sorular
Bu süreçte kişinin sağlıklı ve dengeli beslenmesi büyük önem taşır. Tavuk ve sığır eti gibi yağsız et yemek, baklagil tüketmek, E vitamini içeren besinlerden yararlanmak gerekir. Bunun yanında meyve ve sebze tüketimi önemlidir.
Yağlı et ve peyniri sınırlamak, şeker ve karbonhidratlardan kaçınmak sarkoidoz semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bu durum için uzman doktordan destek almak gerekir.
Sarkoidoz herkesi etkileyebilir. Bu hastalığa sahip vakaların çoğu 25 ila 40 yaşları arasında yer alır. Sarkoidoz kalıtsal olarak alınmadığında, birinci derece biyolojik akrabanızda sarkoidoz varsa, bu hastalığa yakalanma riski daha yüksek olmaktadır.
